Sebastiao Salgado

Sebastiao Salgado (1944 - )

“Kimsenin fotograflarımdaki ışığı veya renklerin paletini takdir etmesini istemiyorum. Fotograflarımın insanları tartışmaların içine sürüklemesini, ses getirmesini ve insanları bilgilendirmesini istiyorum.”

Sebastiao Ribeiro Salgado 8 Şubat 1944 tarihinde Brezilya’nın Sao Paulo’ya bağlı Aimores isimli küçük bir köyünde sekiz çocuklu bir ailenin altıncı çocuğu olarak dünyaya geldi, ve ailedeki tek erkek çocuktu. Sao Paulo’da ekonomi okudu. 1968 yılında A.B.D.’de ekonomi yüksek lisansına başladı. Mezun olduktan sonra, 1968’den 1969’a kadar Brezilya Maliye Bakanlığı için çalıştı. Siyasi nedenlerle ülkesini terk edip eşiyle Paris’e yerleşti. 1969-1971 yılları arasında Paris’teki Sorbonne Üniversitesi’nde ekonomi doktorasını tamamladı. Ekonomist olarak şirketlerde çalışmaya başladı.

Hayatını değiştirecek olay, o dönem çalıştığı bir kahve şirketinin onu Afrika’daki kahve plantasyonlarında üretimi kontrol etmek amacıyla Afrika’ya yollamasıdır. Mimar olan eşinden ödünç aldığı fotograf makinesi ile Sahel bölgesindeki kuraklığı fotograflayarak otuzlu yaşlarında fotografla tanıştı. Karısının küçük fotograf makinesi ile çektiği fotografları gördükten sonra asıl yapmak istediği işin fotografçılık olduğuna karar verdi. Yine aynı yıl Sygma ajansına girdi, 1975-1979 yılları arasında da Gamma ajansı için çalıştı.

Daha sonra Avrupa’daki göçmen işçilerin fotograflarını çekti. 1977’den itibaren dünyanın farklı bölgelerindeki uzun soluklu projelere başladı. 1979’da daha sonra ekonomik krizden kurtulmasına vesile olacağı Magnum ajansı üyeliğine seçildi. ABD başkanı Reagan’a düzenlenen suikast girişimini fotograflaması hem ona uluslararası ün kazandırdı hem de ajansını yaklaşık on yıldır sürmekte olan ekonomik krizden kurtardı.

1977-1984 yılları arasında, kendi memleketi, Latin Amerika’yı gezerek “Other Americans / Öteki Amerika (1986)” adlı albümünü hazırladı. Derin düşünceler sonucu ortaya çıkan bu eserinde Salgado, Hintlilerin ve onların torunları olan Meksikalı ve Brezilyalı köylülerin kültürleri ve onların bitmeyen direnişlerini anlatmıştır.

1980’lerin ortalarında, 15 ay boyunca Fransız Sınır Tanımayan Doktorlar Örgütü ile birlikte Afrika’nın kuraklık çeken Sahel bölgesini gezdi. 1986 yılında bu en derin acılarında saygınlığını ve sabrını yitirmeyen insanları anlattığı “Sahel: L’Homme en Détresse / Sahra: Izdırap İçindeki İnsan(1986)” adlı çalışmasını hazırladı.

1986 ve 1992 yılları arasında o ana kadarki en büyük projesi olan “Workers / İşçiler(1993)” üzerinde çalışmaya başladı. Salgado, bu albümü hazırlarken 26 ülke gezerek geniş çaplı bir işçi profili çıkarttı. Çalışmasının genel yapısına bakıldığında Salgado’nun, albümü üç temel bölüm üzerine inşa ettiği görülmektedir. Tercih edilen ülkelerde bu bölünmeyi dolaylı olarak yansıtmaktadır. Fransa gibi sanayisi gelişmiş ülkelerdeki işçilik, Rusya gibi eski doğu bloğu ülkelerde sanayileşmiş ancak görece olarak eski teknolojiye dayalı işçilik ve üçüncü dünya ülkelerinde genellikle tarıma dayalı işçilik.

1997 yılında ise Brezilya’da topraklarının geri verilmesi için mücadele eden köylüleri fotografladığı “After Terra: Struggle of The Landless/ Yurtsuzların Mücadelesi(1997)” çalışmasını gerçekleştirdi ve albümleştirdi.

Yine altı yıl süren bir diğer önemli albümünün adı da, 41 ayrı ülkeyi arşınlayarak ürettiği vatansız insanların, göçmenlerin, mültecilerin ve çocuklarının portrelerinden oluşan “Migrations and The Children (2000)”dır. “Migrations” albümünü, “Workers” çalışmasının bir devamı olarak görüyor Salgado, tıpkı bir kitabın 2. bölümü gibi...Bu projenin kendisi için önemi büyük, çünkü zaman içinde küçük bir köyden, kasabaya, oradan şehre göç etmiş, daha sonra ülkesini değiştirmiş bir göçmen kendisi de.

Dünya nüfusunun insanlık tarihinde hiç olmadığı kadar büyük bir kısmının şehirlerde yaşadığı günümüzde, başka kültürler, alışkanlıklar, hayatlar arasında ayakta kalmaya çalışan göçmenlerin cesaretini çok saygın buluyor Salgado; gittikleri yerlere taşıdıkları kendi renkleri ise insanlık adına zenginleştirici, devrim niteliğinde bir kaynaşma...

Salgado Migrations albümünün giriş bölümüne “Her şeyden çok, insan ırkının bir olduğuna inanıyorum. Renkte, dilde, kütürde, ve imkanlarda farklılıklar olabilir, ama insanların duyguları ve verdikleri tepkiler her yerde benzerdir. İnsanlar ölümden kurtulmak için savaştan kaçıyorlar, servetlerini arttırmak için göç ediyorlar, yabancı topraklara yeni yaşamlar inşa ediyorlar, çok zor şartlara, sıkıntılara alışmak zorunda kalıyorlar...” diye yazmıştır.

Milyonlarca göçmen, mülteci ve evsizle bu kadar yakından ilgilenen Brezilyalı Sebastião Salgado 7 yılda 47 ülkeyi fotografladı. Peki, neden? "Umudum, birey, grup veya toplum olarak milenyumun eşiğinde zor durumdaki insanların acılarına son vermemiz. En basit haliyle, bireycilik, bencillik felakete dönüşmektedir. Bir arada var oluşumuzun yeni rejimini yaratmalıyız.”

“Umarım Migrations sergimi ziyaret edenler, fotografları görmeden önce ve gördükten sonra artık aynı kişi olmayacaklardır. İnanıyorum ki ortalama bir insan bile çok büyük yardımlarda bulunabilir, illa ki maddi yardım ile değil, bu kavganın bir parçası olarak, katılarak, gerçekten Dünya’da neler olduğuyla yakından ilgilenerek.”

Salgado 2002 itibari ile, çocuk felcinin kökünü kazımak için gerçekleştirilen evrensel kampanyayı fotografladığı belgesel çalışmasını tamamlamıştır. Salgado bu çalışmayı gerçekleştirmek amacı ile Somali, Sudan, Hindistan, Kongo ve Pakistan gibi ülkeleri gezmiştir.

Salgado, önce Afrika’nın Sahra bölgesindeki kuraklığı sonra da Avrupa’daki göçmen işçileri fotografladı. Bu belgesel çalışması ile çok önemli bir ödül kazandı. Latin Amerika’daki topraksız köylüleri anlatan “Öteki Amerika” adlı çalışması Paris’te Kodak ödülünü, “Sahra: Izdırap İçindeki İnsan” çalışması Arles, Fransa’da düzenlenen “Yılın En İyi Fotograf Kitabı” ödülünü kazandılar. Bir Aperture yayını olan “An Uncertain Grace”, 1990 yılında büyük beğeniyle yayınlandı. Birçok adaya rağmen insan fotografçılığı üzerine “W. Eugene Smith Bağışı’nı” kazandı ve New York’taki International Center of Photography tarafından “Yılın Fotografçısı” seçildi. Çalışmaları Dünya’nın bir çok yerinde sergilendi.

“Dünya çapında fotograflar çekiyorum ve tüm Dünya’ya göstermek istiyorum. Bütün hikayelerim küreselleşme ve ekonomik liberalleşme üzerine: Günümüz dünyasında insanın durumunun örneği.”

Belgesel fotografın 20. yüzyılın son çeyreğindeki bu en önemli temsilcisi, dünya çapında yakaladığı büyük başarı ve saygınlığı fotograflarının yanısıra, çalışma yöntemleri ve hayat karşısındaki duruşuyla da kazandı.

Salgado’ya göre, projelerinde iyi sonuca ulaşmak, fotograflanan insan ile kurulan ilişkiye bağlıdır. Bu yüzden Salgado çalışmalarını gerçekleştirirken, fotograflayacağı kişiler ile benzer koşullarda yaşar, onların yolculuk ettiği şekilde yolculuk eder. Projeleri genellikle uzun soluklu projelerdir ve bu süre içerisinde tüm giderlerini kendi bütçesinden karşılar. Her bir projesi en az beş altı yıl sürüyor, kendini fotografladığı insanlardan biri gibi hissedene kadar fotograf çekmiyor çünkü. Hindistan’daki tuğla işçilerinden, İspanya sahilindeki Vigo kasabasında endüstriyel balıkçılığa direnen balıkçı ailelerine kadar az çok onların bir parçası olana kadar onlarla birlikte yaşıyor önce.

“Ben onlara hayatım hakkında bir şeyler anlatıyorum, ve onlar da kendilerininki hakkında bir şeyler anlatıyorlar, fotografların kendisi buzdağının görünen sadece küçük bir kısmı.” diyen Salgado onlardan biridir adeta...

Mesleğini fotografladığı insanların yaşam standartlarını ve çevre koşullarını düzeltmek amacıyla kullanan fotografçı, UNICEF’in özel temsilcisi. Çektiği fotografların önemli bir kısmını Sınır Tanımayan Doktorlar Örgütü’ne bağışlayan Salgado, Dünya Sağlık Örgütü, Mülteciler Yüksek Komiserliği, Uluslararası Af Örgütü ve Sınır Tanımayan Gazeteciler Örgütü’yle de işbirliği yapıyor.

Dünya çapında tanınan fotografçı ve ‘ilgili fotografçılık’ geleneğinin bir parçası olan Sebastião Salgado yaşamı boyunca birçok büyük fotografik ödüle layık görülmüş ve başarıları dünyanın çeşitli yerlerinden kurumlar tarafından ödüllendirilmiştir. 1994 yılında kendisini ve çalışmalarını temsil eden Amazonas Images adındaki kendi ajansını kurdu. Halen çoğu kitabını ve sergilerini tasarlayan, ortağı ve karısı Lélia Wanick Salgado ile Paris’te yaşamaktadır, 2 oğulları var. (ALINTI)