“Son Yemek”te Bir İstanbullu: Turquetto

Önce resimler yakıldı sonra insanlıktan arta kalanlar… Çaresizce son yemeğe oturttu kendini ressam, elleri ve ayakları çoktan çakılmış!

Tiziano’ya ait olduğu sanılan Eldivenli Adam isimli tablo, Rönesans’ın en iyi ressamlarından biri olan Turquetto isimli İstanbullu Yahudi bir ressamın elde kalan tek eseri olabilir mi acaba?

Bu soruyla açılan Turquetto, XVI. yüzyıl İstanbul’unda (1519) Yahudi anne babadan doğan ve tek tutkusu resim yapmak olan bir çocuğun, Eli Soriano’nun hikâyesini anlatıyor aslında. Esir pazarında çalışan bir adamın oğlu olan bu çocuk, her iki dinin kurallarının resim yapmasına izin vermeyeceğini küçük yaşta fark edince, sanatını geliştirip rahatça icra edebilmek için Venedik’e kaçar. Rumca sahte bir isimle Tiziano’nun resim atölyesine devam ettikten sonra mesleğinde yükselir ve Venedik’teki çeşitli tarikatlara İncil geleneğiyle, Osmanlı hat yazısıyla ve Bizans sanatıyla beslenen muhteşem eserler verir ve ustasının taktığı isimle Turquetto diye anılmaya başlar. Şöhretinin doruğundayken, yaşadığı bir yasak ilişki yüzünden gerçek kimliği ortaya çıkar. Resim yapmak isteyen, meraklı ve sorgulayan bir çocuğun isyanı, olgun bir adama dönüştüğünde bu kez, sanat, iktidar ve din üçgenine tepki duyan bir sanatçının isyanına evrilir. Bir sipariş üzerine yaptığı İsa ve on iki havarisini konu alan tabloda havarilerin yerine ressamları çizmesi eklenince, engizisyon mahkemesince yargılanır ve idama mahkûm edilir. Olgun çağında, evli, çocuklu ve toplumda kabul gören bir sanatçıyken, İtalyan Rönesans’ın en parlak döneminde Venedik’teki rekabet ortamının aktörlerinin ayak oyunlarına, kurnazlıklarına alet ve kurban olan bir sanatçıya dönüşen Turquetto’nun yükselişine ve ani düşüşüne tanık oluruz…

METİN ARDITI

METİN ARDITI, İsviçreli yazar, 1945 yılında Ankara’da doğdu. İlk ve orta öğrenimini İsviçre’de yaptı. École Polytechnique Fédérale de Lausanne’dan fizik mühendisi olarak mezun olduktan sonra atom mühendisliği dalında doktora yaptı, ardından Stanford Üniversitesi’nde işletme dalında master eğitimi aldı. 1996 yılından bu yana Suisse Romande Orkestra’sının yöneticisi ve organizasyon sorumlusu görevlerini gönüllü olarak yerine getiren yazar, 1988’de kurduğu Arditi Vakfı dışında, yardım amaçlı kurulan birçok vakfın idaresinde de görev yapıyor. Romanın yanı sıra deneme türünde de eserler veren Arditi, yedinci romanı Turquetto’yla prestijli bir edebiyat ödülü olan Jean-Giono ödülünü aldı.